درک شنیداری در کودکان:
تعریف: درک شنیداری در کودکان عبارت است از توانایی کودک در درک و فهم انچه که به او گفته می شود. درک شنیداری در کودکان مهم ترین مرحله فرایند رشد زبان کودک است. کودک قادر به انجام دادن بسیاری کارهای اساسی مانند حفاظت خود(دست نزن،داغ است)نخواهد بود ،مگر این که کلمه های گفته شده را درک کند.به همین منوال کودک مطمعنا نخواهد توانست خیلی از کارهای پیچیده تر ،نظیر پیروی از دستور ها ،پاسخگویی به سوال ها ویا گوش دادن به داستان هارا انجام دهد،مگر اینکه کلمات گفته شده را بفهمد.
کودک کم توان ذهنی تربیت پذیر اغلب در درک آنچه که به او گفته می شود،مشکل دارد.والدین و معلم می توانند از راه به کارگیری فعالیت های مربوط به اموزش ،از نظر رشد چنین درکی(درک شنیداری)به کودک کمک کنند.تکرار و تقویت این فعالیت ها برای کودک کم توان ذهنی تربیت پذیر حائز اهمیت فراوان است،زیرا که او صرفا در امر یادگیری مهارت های درک شنیداری دچار مشکل نیست،بلکه در امر به خاطر سپاری آن مهارت ها نیز اشکال دارد.
در این بخش این گونه فعالیت ها از نظر شما خواهند گذشت:
قسمت های بدن:
-
از کودک بخواهید که گوش،چشم ،بینی ،دهان،موی سر و پای خود را لمس کند.
-
وقتی کودک قسمت های مختلف بدنش را لمس می کند از ریتم ها و سرود ها استفاده کنید.
پیروی کردن از دستور های ساده:
-
به کودک دستور های ساده بدهید ،مانند :بنشین،بلندشو،بیا اینجا،دست نزن،بایست،به اینجا نگاه کن،به من نشان بده،آن را به من بده،آن جا بمان ،خداحافظی کن،در را باز کن،در را ببند،دراز بکش و…
پیروی کردن از دستور های پیپیده تر:
-
وقتی کودک توانست دستور های ساده را انجام دهد،به او دستور هایی که پیچیده تر هستند و یا دستور هایی که به انجام بیش از یک عمل نیاز ،بدهید.
-
از کودک بخواهید که بینی شما را لمس کند.
-
از کودک بخواهید که یک توپ کوچک را روی جعبه ،داخل جعبه،زیر جعبه و میان جعبه و یک ماشین قرار دهد.قبل از اینکه کودک این گونه دستور هارا انجام بدهد،مطمعن شوید که مفاهیم شوید که مفاهیم مورد نظر را درک می کند.
-
به کودک بگویید که گوش دهد و فقط کاری را انجام دهد که به او گفته می شود،برای مثال ،به او بگویید :
دست هایت را بلند کن،پاهایت را به زمین بکوب. برای جلب توجه کودک،چند لحظه مکث کنید.
تا کردن کاغذ:
-
به کودک اموزش دهید که کاغذ را تا کند .مطمئن شوید که او کاغذ را تا نکند،تا این که شما به او بگویید که چگونه ان را تا کند.
حذف کلمات:
-
این سرود کودکانه را بخوانید:یک توپ….(دارم) قل قلیه،سرخ و سفید و…(ابیه)،زمین می زنم …(هوا)میره نمیدونی تا…(کجا)میره ،من این توپ را ….(نداشتم)…و یا این بازی را بکنید:
کلاغ ….(پر)،گنجشگ….(پر)،کبوتر …(پر).به کودک با اواز بگویید :
علی….داره،محسن….داره،آن پسر…داره(کلاه).
با اشاره کردن به یک کلاه در یک تصویر به کودک نشانه های بصری بدهید.در این گونه فعالیت ها وقتی کودک کلمه حذف شده را پیدا می کند،به او پاداش بدهید و او را تشویق کنید.
سوال های بلی و خیر:
-
برای انجان این فعالیت،از خزانه لغات کودک و موضوع هایی که او یاد گرفته است ،استفاده کنید،برای مثال:
قسمت های بدن ،میوه ها،حیوان ها،رنگ ها،و شکل ها.از کودک سوال های بی معنا بپرسید:
ایا پاها حرف می زنند؟آیا سیب ها آواز می خوانند؟آیا این شکل ،یک دایره است؟(در حالی که به یک مربع اشاره می کنید).با حالت چهره تان نشانه هایی را به کودک ارائه دهید.
گفتن قصه های کوتاه:
-
با استفاده از لغاتی که کودک یاد گرفته است و همچینین با استفاده از تابلوی ماهوتی برای ارائه نشانه های بصری ،قصه های کوتاه یک یا دو خطی برای کودک بگویید و ان گاه سوال هایی از او بپرسید،برای مثال:
مامان نامه ای را داخل صندوق پست انداخت.نامه رسان نامه را برای مادربزرگ برد.چه کسی نامه را پست کرده است؟اونامه را از کجا انداخت؟چه کسی نامه را برد؟
بازی حدس زدن:
-
به کودک بگویید:من از حیاط صدای «ماو» می شی شنوم.من از حیاط صدای «میومیو» می شنوم.آن گاه از او سوال بپرسید که این صدای چیست؟
چیستان:
-
به کودک بگویید:من دارم درباره میوه ای که گرد،قرمز و شیرین است و روی درخت می روید،فکر می کنم.آن میوه چیست؟
این فعالیت را با استفاده از حیوان ها ،غذاها و لباس ها انجام دهید.برای مثال ،بگویید:من دارم چیزی را می بینم که گرد است و قهوه ای رنگ و می توان ان را پرت کرد و قل داد. بگو آن چیست؟برای انجام این فعالیت از اشیایی که در محیط اطراف کودک قرار دارند استفاده کنید.
بازی های جور کردنی:
-
از کودک بخواهید که بنا به درخواست شما یک شکل رنگی را بر دارد و نشان دهد.برای مثال:«یک مربع زرد به من نشان بده»به کودک یاداوری کنیدکه به دستور شما گوش دهد.حلقه های رنگی گوناگون روی کف اتاق قرار دهید.ان گاه به کودک بگویید:«بپر توی حلقه قرمز!بپر توی حلقه ابی!»به همین ترتیب ،این بازی را با مربع ها ،مثلث ها و یا دو شکل متفاوت انا با رنگ یکسان انجام دهید.با تغییر دادن شکل ها ،رنگ ها و اندازه ها ،به تدریج بر دشواری این فعالیت بیافزایید.در هر صورت کودک باید بر اساس دستور شما،عمل کند.
-
به کودک بگویید:«دکمه های سبز را داخل این جعبه و دکمه های زرد دا داخل این جعبه بگذار!»همچنین به او بگویید:«حلقه های قرمز را داخل این جعبه و مکعب های سبز را داخل ان جعبه بگذار.!»
در این فعالیت از ترکیب شکل ها رنگ های گوناگون استفاده کنید.
درمان ناتوانی کودکان از طریق بازی
اختلال های پردازش شنیداری مرکزی
بازی های کودکان و انواع آن
تاخیر در رشد گفتار و زبان
درک شنیداری در کودکان ـ تمرینات درکی پیشنهادی برای والدین
عالی