دلالت های اولیه در تشخیص اختلال اتیسم
همه کودکان طیف اتیسم در تعاملات اجتماعی، ارتباط کلامی و غیرکلامی دچار نارسایی و ضعف می باشند. علائق غیر معمول، رفتارهای تکراری، پاسخ های غیر معمول به تجارب حسی از قبیل صداهای مشخص، محرک های دیداری، لمسی و شنیداری دارای ویژگی‌های خاص از جمله علائم آنها می باشند. شدت علائم از متوسط تا شدید بوده و در هر کودک نیز به طور متفاوت آشکار خواهد شد. این کودکان از الگوهای منظم رشد پیروی نمی کنند. در برخی نیز نشانه ها و علائم ممکن است از همان بدو تولد آشکار شود و به تدریج رفتارهای متفاوت آنها از دیگران قابل تمیز و تشخیص گردد.
برخی والدین نیز به ندرت علائم و نشانه‌ها را گزارش می‌کنند و با امید به این که شاید فرصت بهبودی فراهم شود زمان مداخلات مثبت را از دست می دهند. البته آنها از اینکه فرزندشان شروع به طرد دیگران میکند، رفتارهای غریب و غیر معمول دارند و یا برخی از مهارت های خود را از دست داده است نگران و ناامید می باشد. در زیر به برخی از علائم و نشانه ها که می‌تواند هشداری برای والدین و یا متخصصین کودکان باشد اشاره می شود:
– فقدان غان وغون کردن تا یک سالگی
– فقدان گفتن یک کلمه تا ۱۸ ماهگی
– فقدان جمله دو کلمه های تا ۲ سالگی
– پاسخ ندادن به نام زمانی که مورد خطاب قرار می گیرد.
– تماس چشمی ضعیف
– ضعف در مهارت اجتماعی
– رابطه یکنواخت و بدون تنوع با ابزار، اشیا و اسباب بازی ها
– ضعف و نارسایی در کاربرد درست اسباب بازی ها
-لذت نبردن از در آغوش گرفتن
– فقدان خنده، لبخند و یا نارسایی در ابراز عواطف و هیجانات مثبت
-فقدان تعامل با کودکان دیگر در بازی
– ناتوانی در ارائه یک ژست و حالت بدنی هنگام خوشحالی، ناراحتی و یا اشاره کردن به چیزی.
– داشتن خواهر و یا برادری در طیف اختلال اوتیستیک
– تاریخچه مثبت خانوادگی در زمینه وجود اختلالات ای شبیه توبروز اسکلروزیس یا سندروم x شکننده
مداخلات اولیه و فشرده در مکان‌های آموزشی برای حداقل دو سال در طی سال‌های پیش از دبستان موجب رشد اغلب کودکان اوتیستیک شده است. در ارزیابی یک کودک، درمانگران بایستی بر خصوصیات رفتاری کودک تکیه کنند. برخی از خصوصیات ممکن است در چند ماه اول زندگی کودک و یا تا پایان سال اول ظاهر شود. ناهنجاری حداقل تا سه سالگی در یکی از سطوح ارتباطی، اجتماعی یارفتار کلیشه‌ای و محدود شده آشکار می شود.
تشخیص و مراحل آن
تشخیص کودکان مبتلا به اختلال اتیستیک نیاز به اجرای دو مرحله دارد.
مرحله اول: تشخیص مقدماتی و بررسی اولیه:
در این مرحله تست غربالگری رشد کودک توسط پزشک کودک به عمل می آید. مشاهدات و اطلاعات والدین در مورد رشد کودک و تاریخچه آن می‌تواند کمک اساسی به این مرحله باشد. مرور فیلم های خانواده و آلبوم های کودک می تواند به والدین در تعیین نیمرخ های رفتاری کودک و نیز تشخیص زمان بروز و آشکار شدن برخی رفتارهای خاص کمک نماید.
ابزارهای غربالگری که به طور سریع اطلاعات را درباره رشد اجتماعی و مهارت های ارتباطی کودک جمع آوری می کنند بسیار زیاد می باشند و برخی از آنها عبارتند از:
الف)چک لیست اوتیسم طفولیت(CHAT)
ب) ابزار غربالگری برای اوتیسم در دو سال اول
ج) پرسشنامه روابط اجتماعی برای کودکان ۴ سال و بزرگتر
ابزارهای غربالگری، تشخیص قطعی و دقیق برای کودک ارائه نمی دهد بلکه کمک می کند به اینکه آیا کودک نیاز به ارجاع برای تشخیص های جامع‌تر دارد یا نه؟ این ابزارها در تعیین و تشخیص کودکان آسپرگر یا کودکان اوتیستیک خفیف با عملکرد بالا حساسیت کمتری دارند.
مرحله دوم: ارزشیابی تشخیصی جامع:
مرحله دوم ارزیابی تشخیصی باید به منظور تشخیص دقیق تر، صحیح تر و نیز به صورت جامع و کامل انجام شود. این ارزشیابی بهتر است توسط تیمی از متخصصین شامل روانپزشک کودک، نورولوژیست، روانشناس، کاردرمانی و گفتار درمانگر، نیز صورت گیرد.
از آنجا که اختلال اوتیستیک یک اختلال پیچیده است، ممکن است در آمیخته با مشکلات و مسائل دیگر نیز باشد. یک ارزیابی جامع باید در برگیرنده ابعاد ژنتیکی، عصب شناختی و متابولیسمی نیز باشد.
در مرحله تشخیص جامع بهتر است فعالیت های زیر صورت گیرد.
الف) مصاحبه تشخیصی اوتیسم این ابزار شامل یک مصاحبه ساختاری است که بیش از ۱۰۰ آیتم دارد و با کمک والدین یا مراقب کودک تکمیل می‌شود.
این مصاحبه در برگیرنده چهار عامل اصلی:
1. زمینه های ارتباطی کودک
2. تعاملات اجتماعی کودک
3. رفتارهای تکراری
4. سن شروع سمپتوم ها
ب) نیمرخ مشاهده تشخیص اوتیسم در این روش رفتار های اجتماعی و ارتباطی کودک از طریق مشاهده ثبت و مورد بررسی قرار می‌گیرد و مشخص می‌شود کودک در مقایسه با همسالان طبیعی فاقد چه نوع رفتارهایی میباشد و به عبارتی در چه رفتارهایی به لحاظ رشدی تاخیر دارد. یکی از ابزارهای مفید در این زمینه آزمونCARS می باشد. این ابزار مناسبی برای کودکان بالای دو سال است. آزمونگر کودک را مورد مشاهده قرار می‌دهد و به کمک اطلاعات دریافت شده از والدین رفتار کودک را بر اساس پسرفت مهارت های به دست آمده قبلی با توجه به سن درجه بندی می کند.
5 دیدگاه