اجزاء درمان گفتار
صرف نظر از نوع (انواع) خاص خطا(ها) یی که کودک بروز می دهد. مؤلفه هایی که به طور قطع در همه درمانها با هدف از بین بردن « تلفظ های جبرانی ناشی از عادت غلط » و « تولیدهای دهانی خلفی شده » به کار برده می شوند. شامل موارد زیر هستند:
- طراحی یک «نقشه جایگاه» برای همخوانها.
- انتخاب اهداف درمانی (مقدماتی) مناسب.
- وارد کردن صداهای هدف مورد نظر در فهرست صداهای گفتاری.
- آموزش تقابل صدای هدف دهانی صحیح در مقابل صدای خطا.
- پایه ریزی توانایی خودارزیابی قابل اعتماد.
- تمرین تولید آوای هدف در بافتهایی که به صورت سلسله مراتبی پیچیده تر می شوند.
هدف نهایی، بنا نهادن تولید و کاربرد صحیح صدای هدف است.
کودکان از نظر میزان نیاز و جزئیات آموزش مکان یابی آوایی و تمایزگذاری آواها، که برای تولید صدا به آنها نیاز دارند، متفاوت اند. برخی کودکان ممکن است به تمام مراحل و شیوه های درمان نیاز داشته باشند. در حالی که سایرین ممکن است چنین نباشند. ما انتظار داریم که شما به توانایی « انتخاب و کاربرد هر آنچه برای شما و کودک موثر است » دست یابید. تا بتوانید در هر گونه موقعیت چند گزینه ای پاسخ پیدا کنید.
همان طور که بلیلی ( 2004 ، ص 356 ) به نحو بسیار شایسته ای بیان کرده :
شیوه های مکان یابی آوایی و شکل دادن آواها، بهتر از روشهای خشک و انعطاف ناپذیر، خط مشی درمان را مشخص می کنند. درمانگر باید از میان روشهای درمانی، شیوه مناسب را برگزیند و انتخاب کند. آنچه را مؤثر است ادامه دهد. آنچه را مؤثر نیست کنار بگذارد. و در اکثر مواقع روش درمان را برای سازگاری بهتر با سبک درمانگر و نیازهای بیمار تعدیل و اصلاح کند.
طراحی یک «نقشه جایگاه» برای همخوانها
نمونه ای از نقشه جایگاه همخوانهای پرفشار در شکل آورده شده است . این نقشه یک نمودار جانبی از ساز و کار گفتار را نشان می دهد که تمام همخوانهای پرفشار را در بردارد و هر یک از دسته های جایگاه تولید را با استفاده از رنگهای متفاوت نشانه گذاری کرده است.
همان طور که در قسمت داخلی روی جلد نشان داده شده: زرد برای همخوانهای لبی ( دولبی ها و لبی دندانیها )، سبز برای همخوانهای بین دندانی ، قرمز برای همخوانهای لثوی ( نوک و تیغه ) ، آبی برای همخوانهای تیغه کامی، و سیاه برای همخوانهای خلفی نرمکامی در نظر گرفته شده است. همخوان سایشی چاکنایی /h/ (به رنگ صورتی) نیز گنجانده شده. که دلیل آن استفاده از /h/ و گفتار نجوایی در اصلاح الگوهای همخوان انسدادی چاکنایی است.
همخوانهای با فشار پایین /l, r/ و خیشومی /n/ نیز می توانند روی نقشه جایگاه ترسیم شوند، زیرا آنها در هنگام اصلاح الگوهای تولیدهای دهانی خلفی شده» به کار برده می شوند.
قسمتهای قدامی، میانی، و خلفی سطح پشتی زبان نیز می توانند با رنگهای متفاوت نشانه گذاری شوند.
استفاده از رنگها به منظور نشانه گذاری جایگاه تولید صداها بسیار کمک کننده و مفید است، زیرا قرار دادن رنگها در کنار یکدیگر، نقاط تماس برای ایجاد صداها را به کودک نشان می دهد. برای مثال، کودک یاد می گیرد که رنگ خاص مثلا زرد همیشه چنین معنی میدهد، «من برای این صدا لبهایم ( زرد به زرد ) را به کار می برم».
همچنین می آموزد که رنگ یا رنگهای دیگر به این معنی هستند: «من برای تولید این صدا جلوی زبانم را برای لمس برآمدگی های پشت دندانهای فوقانی ام به کار می برم» (قرمز به قرمز).
در مراحل بعد، این شیوه یادگیری ذهنی می تواند به شکل اشارات لمسی در آموزش مکان یابی آوایی با شود. برای مثال، در آموزش جایگاه /k/، می توانید مجددا «سیاه به سیاه را یادآوری کنید. و سپس نقاط تماس اندام های تلفظی را تحریک کنید. در حالی که به کودک چنین آموزش می دهید : عقب زبانت ، این قسمت از عقب زبان را بالا ببر تا به عقب دهانت – اینجا در قسمت عقب بالای کامت – برسد.
در جمع بندی یک آبسلانگ را با هدف تشخیص لمسی منطقه هدف به کار ببرید.
این عمل کودک در یادگیری مکان هدف کمک می کند. حفره دهان را به مناطق مختلف تقسیم کنید. به صورتی که بتوانید در مراحل بعدی درمان این مناطق را با عناوین ” عقب زبان ” ، ” جلوی زبان ” ، ” وسط زبان ” ، ” عقب کام ” ، ” لبها ” و نظایر اینها نامگذاری کنید. این کار آموزش جایگاه ها را تسهیل می کند.
لینک های مرتبط با « اجزا درمان گفتار »
با ما در ارتباط باشید :
