آشنایی با ارزیابی عملکرد نرم کامی- حلقی با استفاده از دستگاه:
زمانی که درمانگران تلاش می‌کنند بیماری را که احتمالاً درجاتی از مشکلات در عملکرد دریچه های نرم کامی- حلقی دارند. صحیح تر و دقیق تر توصیف کنند، معمولاً دستگاه ها را به کار می برند تا برداشت ها و مشاهدات ادراکی شان را از کیفیت گفتار بیمار، اثبات کنند و به دقت توضیح دهند.
چرا دستگاه ها را در ارزیابی به کار میبریم؟
در طی سالیان، گوش تربیت شده و آموزش دیده درمانگران به عنوان تنها ابزار لازم برای ارزیابی گفتار کودکان مبتلا به نارسایی نرم کامی- حلقی به کار برده می‌شد. حتی امروزه نیز این امر با قطعیت تایید میشود. با وجود این نارسایی نرم کامی- حلقی تنها زمانی اهمیت پیدا می‌کند که باعث بروز تغییراتی در کیفیت گفتار شود. به طوری که تأثیر منفی شدیدی بر قابلیت فهم بودن گفتار داشته باشد. یا باعث جلب توجه منفی شود. حتی با استفاده از تمام فناوری‌های موجود، هیچ دستگاهی نمی تواند به خوبی گوش آموزش دیده انسان که متصل به یک مغز تربیت شده دقیق و تیزبین است، در تشخیص و تمایز گذاری عمل کند.
در واقع قضاوتها در مورد صحت و دقت اکثر شیوه های کاربرد دستگاه ها، از طریق مقایسه نتایج آنها با قضاوت های ادراکی، دارای اعتبار شده است. برای مثال، اگر دستگاه انسداد کامل دریچه نرم کامی -حلقی در گفتار را نشان دهد، اما به لحاظ ادراکی می باشد یا به شکل دیگری نشانه‌ای از انسداد ناکامل دریچه را داشته باشد، قضاوت دستگاه بی معنی در نظر گرفته می شود.
برای درمانگران و معمولاً صرفاً انجام ارزیابی های ذهنی و ادراکی از گفتار بیمار خوشایند نیست. و احتمالاً زمانی احساس راحتی بیشتری می کنند که قضاوت آنها از طریق یک ارزیابی عینی، تایید و حمایت شود. کاربرد دستگاه ها به آنها در درک بهتر فیزیولوژی، آئرودینامیک وآکوستیک زمینه ساز آنچه درک کرده‌اند، کمک می کند. ارزیابی با استفاده از دستگاه برای کمک به ثبت وضعیت انسداد دریچه نرم کامی -حلقی درحال حاضر و برای جمع‌آوری اطلاعات موثر در تصمیم گیری های درمان طبی و گفتاری به کار برده می شود.
انواع دستگاه های مورد استفاده در کلینیک
فقط زمانی میتوان دستگاهها را با اطمینان در ارزیابی و درمان اختلالات گفتاری همراه با نارسایی نرم کامی- حلقی به کار برد .که به دقت در آزمایشگاه ها کلینیک مورد آزمایش قرار گرفته باشند. با هدف تعیین اینکه مقادیر قابل اندازه گیری که دستگاه به دست آورده است، ثابت و تکرار پذیر باشد.(قابل اعتماد) و مقادیر به دست آمده اندازه معناداری(معتبری) از فاکتور مورد بررسی، باشند. برخی رویکردهای درمانی مدارک و گزارش‌های قاطعیت از اجرای قابل اعتماد و معتبر دارند. سایرین هنوز در مرحله آزمایش هستند. تحقیقات اثبات کرده‌اند که شیوه‌های ارزیابی با استفاده از دستگاه که در ذیل شرح داده شده‌اند، به اندازه کافی برای اهداف بالینی قابل اعتماد و معتبر هستند. البته مجددا تاکید می‌کنیم که این شیوه‌ها باید به عنوان مکمل، نه جایگزین، برای ارزیابی ادراکی گفتار در نظر گرفته شوند. و ارزیابی ادراکی باید همیشه مقدم بر مطالعه مبتنی بر دستگاه باشد.
دستگاه هایی برای مشاهده ساز و کار نرم کامی- حلقی
زمانی که می خواهید تصمیم بگیرید بیمار به کدام روش جراحی و کدام روش درمانی با استفاده از پروتز نیاز دارد.هیچ چیزی سودمندتر از دیدن ساز و کار نرم کامی- حلقی هنگام فعالیت گفتاری نیست. دو مورد از مفیدترین روش های بالینی برای دیدن ساز و کار نرم کامی- حلقی حین تولید گفتار عبارتند از: ویدیو آندوسکوپی و ویدیو فلوروسکوپی.
ویدیو آندوسکوپی
ویدیو آندوسکوپی روشی برای تصویربرداری است. که در آن یک آندوسکوپ فیبراپتیک قابل انعطاف و کوچک(با قطر ۲.۲ تا ۳ میلیمتر) برای دیدن ساز و کار نرم کامی- حلقی، تقریبا ۲ تا ۳ سانتی متر وارد یکی از مسیرهای بینی کودک می شود. این آندوسکوپی فیبراپتیک قابل انعطاف در اصل یک پریسکوپ در مقیاس پزشکی است .که معمولاً به تجهیزات ضبط صوتی و تصویری نیز متصل است. ویدیو نیزوآندوسکوپی تصاویر رنگی از ساز و کار نرم کامی -حلقی از سمت بالا فراهم می آورد. که فعالیت ولوم و دیواره های خلفی و طرفی حلق راه حین گفتار نشان می‌دهند. لوزهای سوم و لوزه ها نیز که ممکن است انسداد دریچه را تسهیل کند یا در آن مداخله داشته باشند، دیده می‌شوند.
ویدیو فلوروسکوپی
روشی برای تصویربرداری است. که می تواند در هر بخش رادیولوژی تشخیصی(بخشی در هر بیمارستان که رادیوگرافی ها، یا فیلم هایX-rayدر آنجا گرفته می‌شوند.) انجام شود. ویدیو فلوروسکوپی با هدف ارزیابی نحوه انسداد دریچه نرم کامی- حلقی حین گفتار، معمولاً توسط آسیب شناس گفتار و رادیولوژیست انجام می شود. زمانی که مناطق حلق و دهان کودک در معرض انرژیx-ray با شدت پایین قرار داده شوند.تصاویر ویدیویی فلوروسکوپی به شکل سایه‌های گرفته می‌شوند. ساختار هایی که بسیار متراکم هستند(مثل استخوان ها، دندان) به شکل سایه های تاریکی دیده می شوند. و ساختارهایی که تراکم کمتری دارند(، مثل زبان و کام) به صورت سایه هایی با تاریکی کمتر نمایان می گردند. با کاربرد تجهیزات ضبط صوتی و تصویری، تصاویر سایه های سیاه و سفید و صداهای ضبط می‌شوند. و در بازبینی های بعدی مورد بررسی قرار می گیرند.
تصاویر ویدیو فلوروسکوپیک معمولاً از چند جهت گرفته می شوند. در اکثر مواقع از نمای جانبی استفاده می شود. نماهای اصلی، نما ها از جلو و نماهای مایل مثل نماهایTowne وWaters نیز ممکن است به کار برده شوند. که بستگی به اطلاعات خواسته شده از مطالعه و مهارت آزمونگر دارد.
دستگاه هایی برای جمع آوری اطلاعات در مورد وضعیت و ردیابی تغییرات
دستگاههایی که وضعیت آکوستیک و آئرودینامیک گفتار را ارزیابی می کنند. برای جمع آوری مدارک در زمینه ویژگی های آکوستیک و آئرودینامیک تولید گفتار فوق العاده مفید هستند. انجام چنین ارزیابی هایی در مورد یک فرد قبل و بعد از درمان میتواند روشی مفید و عالی برای ردیابی تغییرات باشد. در ادامه، جزئیات این روش ها شرح داده شده است. با این هدف که شما تصور و ایده‌های کلی در مورد چگونگی تفسیر یافته های آنها پیدا کنید.
ارزیابی های آکوستیک
برخی از اندازه گیری ها، مثل آنچه به وسیله نیزومتر گرفته می شود.میتواند برای به دست آوردن میانگین تخمینی از درصد انرژی آکوستیکی که این تولید گفتار شفاهی از دهان و از بینی خارج می شود مفید باشند. مقادیر به دست آمده، نرخ خیشومی شدگی گفتار نامیده می شود. اساساً خشومی دیدگی شدگی گفتار عبارت است از: محاسبه نسبت شدت انرژی آکوستیک بینی به کل انرژی آکوستیک دهان و بینی حین گفتار. بنابراین نرخ خیشومی شدگی گفتار دامنه‌ای از نزدیک ۰(تشدید خیشومی بسیارکم) تا تقریباً 100(تشدید خیشومی بسیار زیاد) دارد. بررسی نمرات نرخ خیشومی شدگی گفتار مفیدترین روش برای ردیابی افراد مبتلا به نارسایی نرم کامی- حلقی در طی زمان است. آن ها میانگین های عینی هستند که تعیین می‌کنند .آیا یک روش درمانی برای اصلاح تشدید دهانی و خیشومی گفتار موثر بوده یا خیر.
نمرات نرخ خیشومی شدگی گفتار زمانی گرفته می شوند که گوینده در حالی که با افراد طبیعی صحبت می کند. کلمات یا جملاتی که دارای خیشومی کم یا بدون تشدید خیشومی هستند را تکرار کند.
زمانی که مقادیر نرخ خیشومی شدگی گفتار بیشتر از یک نمره حد نهایی از پیش تعیین شده باشد. اغلب اوقات دلالت بر وجود نارسایی نرم کامی -حلقی دارد. نمرات حد نهایی از این طریق تعیین می شوند که یک شنونده ماهر یا گروهی از شنوندگان، میزان تشدید خیشومی را به شیوه ادراکی در مجموعه هایی از نمونه های گفتاری ارزیابی می کنند.این نمونه های گفتاری دارای طیف وسیعی از تشدید خیشومی هستند و تعداد زیادی از گویندگان آنها را تولید می کنند. سپس نمرات نرخ خیشومی شدگی گفتار به دست آمده از همان گویندگان با ارزیابی های ادراکی شنونده یا شنوندگان مقایسه می شود. نمره حد نهایی نمره ای است که در آن اکثر شنوندگان تشدید خیشومی را بیش از حد برآورد کرده باشند.
ارزیابی آئرودینامیک
برخی از درمانگران اندازه‌گیری های جریان هوای بینی و فشار هوای دهانی را با هدف تعیین کمی و عینی اثرات نارسایی نرم کامی- حلقی بر آئرودینامیک گفتار به کار برده‌اند. میانگین فشار هوای دهانی کمتر از سه سانتی مترH2O جریان هوای بینی بیش از ۳۰۰ میلی لیتر بر ثانیه هنگام تولید همخوانهای پرفشار دهانی، معمولاً به عنوان دامنه غیر طبیعی در نظر گرفته می شود. مقادیر فشار دهانی پایین‌تر و جریان هوای بینی بالاتر معمولاً نشان دهنده بیشتر باز بودن شکاف نرم کامی- حلقی حین تولید همخوانهای دهانی است. واضح است که اگر هنگام تولید همخوان هایی که نیازمند افزایش تدریجی فشار هوای دهانی برای تولید صحیح است.باز شدن شکاف نرم کامی حلقی اتفاق بیفتد، هوا از طریق آن دریچه خارج خواهد شد.در نتیجه جریان هوای بینی افزایش و فشار هوای دهانی کاهش می یابد.
اندازه‌گیری‌های این نکته را اثبات می‌کنند که حین تولید همخوانهای مختل باز شدن غیر طبیعی شکاف نرم کامی- حلقه اتفاق افتاده است. البته ما همیشه دلیل بروز این وضعیت را نمی‌توانیم تعیین کنیم. به خصوص در گویندگانی که جانشین های همخوانهای چاکنایی و حلقی را به کار می برند. یادآوری می‌کنیم که این همخوان ها می توانند در انسداد دریچه مداخله کنند. در صورتی که این مقادیر به درستی محاسبه شوند. احتمالاً تخمین اندازه شکاف نرم کامی- حلقی امکان‌پذیر میشود.
