فلج مغزی
تعریف فلج مغزی
فلج مغزی اختلال عصبی – حرکتی غیر پیشرونده ای است. که از آسیب های مغزی قبل ، هنگام ، یا اندکی پس از تولد ناشی می شود . به علت شروع زودهنگام این اختلال ، اغلب آن را به عنوان اختلالی مادرزادی توصیف می کنند . حتی اگر آسیب پس از تولد هم اتفاق افتد ، از این توصیف استفاده می شود . آسیب مغزی با رشد کودک ، بدتر نمی شود ؛ اما توانایی کودک در انجام حرکات عملکردی ، ممکن است در طول زمان بدتر شود. فلج مغزی ممکن است بر اساس زمان آسیب مغزی به : پیش از تولد ( قبل از تولد ) ، در طول تولد ( هنگام تولد ) یا پس از تولد ۶ ( بعد از تولد ) طبقه بندی شود .
شبوع فلج مغزی را در حدود ۲ تولد در هر ۱۰۰۰ تولد ، زنده بیان کرده اند . . قابل ذکر است که هر چند فلج مغزی اختلال دوران کودکی است ، در بزرگسالان نیز یافت می شود .زیرا فردی که در دوران کودکی به فلج مغزی مبتلاست ، سرانجام بزرگ می شود .
علت شناسی و ماهیت :
علت واحدی برای فلج مغزی در نظر گرفته نشده است .و در حدود ٪ ۴۰ موارد علت واقعی آن ناشناخته است .عوامل پیش از تولدی که با فلج مغزی در ارتباط هستند ، متعدد می باشند .و شامل موارد زیر هستند :
قرار گرفتن در معرض اشعه ، عفونتهای رحمی شامل HIV ، قرار گرفتن در معرض داروها و مسمومیت های فلزی ، آنوکسی جنینی یا نبود اکسیژن ، آسیب ناشی از ارتشاح خون در سیستم عصبی ، خونریزی مغزی ، بدشکلی های کروموزومی ، جدایی زودرس جفت یا جدایی زود هنگام جنین ( از جفت – م ) و نقص در رشد مغز . همه ی این عوامل می توانند به سیستم عصبی جنین در حال رشد ، آسیب برسانند .
عوارضی که در طول زایمان کودک اتفاق می افتد. به عنوان عوامل هنگام تولد فهرست شده اند . این عوامل شامل ضربه به مغز کودک در هنگام زایمان که تنها درصد بسیار کمی از موارد را به خود اختصاص می دهد .خونریزی مغزی در هنگام روند تولد و آنوکسی می باشند . عوامل پس از تولد شامل تولد زودرس ،خفگی ، عفونت خونی ( مسمومیت خونی یا میکروارگانیسم های داخل خون ) ، خونریزی مغزی ، بیماریهای التهابی مغز ( آنسفالیت و مننژیت ) و ضربهی مغزی میباشند .
به دلیل تفاوت شدت و ماهیت اختلال در بین مراجعین ، نظام های مختلفی در طبقه بندی انواع فلج مغزی به کار رفته است . نظامی که بر توزیع اعضای فلج تمرکز یافته است ، از طبقه بندیهای زیر استفاده می کند :
دست و پا فلجی دو طرفه – فلجی تنه و اندامها ( دستها و پاها )
دو سو فلجی – فلجی اندامهای قرینه در دو طرف بدن
دوپا فلجی – فلجی بخش تحتانی تنه و دو اندام انتهایی
نیمه فلجی – فلجی یک طرف بدن
فلج یک انتها – فلجی یکی از اندامهای انتهایی
محدودیت این نظام در این است که نوع فلجی مرتبط با اختلال را مشخص نمی کند . نظام طبقه بندی بر اساس ویژگیهای عصبی- عضلانی فلج مغزی یا سیستم های عصبی آسیب دیده ، منجر به طبقه بندیهای زیر می شود :
سفت . این شایع ترین نوع است که در حدود ۵۰ ٪ از کودکان مبتلا به فلج مغزی اتفاق می افتد . این نوع ، مربوط به آسیب های سیستم هرمی است و با علائم افزایش تون عضلانی ، رفلکس های کششی اغراق آمیز و حرکات ارادی آهسته و پرتکان و پرتلاش مشخص می شود .
اتتویید . تنها در ۱۰ ٪ موارد اتفاق می افتد . که به دلیل ضایعات خارج هرمی است .و با علائمی نظیر حرکات غیرارادی آهسته و پیچ و تاب خوردن در هنگام انجام حرکات ارادی ، تون عضلانی متغیر از طبیعی در حال استراحت تا تون بالا در هنگام حرکات ارادی و افزایش حرکات غیرارادی در هنگام استرس یا آشفتگی خاطر مشخص می شود .
بی تعادل . فلج مغزی بی تعادل ، شیوع کمتری دارد و در ۱۰ – ۵ ٪ موارد تشخیص داده شده ، رخ می دهد . این نوع فلج ، از آسیب به مخچه یا مسیرهای کنترل مخچه ای منشا می گیرد .و در ابتدا با علائمی نظیر تعادل مختل که باعث مشکلات تعادلی می گردد ، شناخته می شود . با این وجود ، رفلکس ها و تون عضلات کودک طبیعی هستند .
سخت . فلجی مغزی سخت در درصد بسیار کمی از موارد ، حدود ۱ ٪ اتفاق می افتد . سختی از طریق آسیب به سیستم هرمی و ضایعات مراکز قشری بالاتر کنترل حرکتی ایجاد می شود . انقباض های همزمان در تمام گروه های عضلانی که باعث ایجاد تون عضلانی ثابت ” می گردد ، از علائم این فلج مغزی است . حرکات ارادی این افراد نیز آهسته و پرتلاش است .
آمیخته . این نوع فلجی ، ترکیبی از چندین نوع است . شایع ترین ترکیب ، فلج مغزی سفت و اتتویید است .که ناشی از آسیب سیستمهای هرمی و خارج هرمی است . هر چند که فلجی آمیخته است ، ولی معمولاً یک نوع غالب می باشد . این نوع فلج مغزی در حدود ۳۰ ٪ موارد اتفاق می افتد .
دو نظام طبقه بندی که در بالا شرح داده شد ، بر علائم عصبی- حرکتی اختلال متمرکز می باشند . اما فلج مغزیی اغلب با مشکلات فراوان دیگری مانند اختلالات گفتار و زبان همراه است . البته در همه ی کودکان مبتلا ، مشکلات ارتباطی وجود ندارد . به طور کلی این گونه مشخص شده است که سطح درگیری عصبی – حرکتی ، تاثیر مستقیمی بر أسیب ارتباطی دارد. ممکن است کودکانی با فلج مغزی خفیف ، هیچ نوع مشکلات ارتباطی مشخصی نداشته باشند . در حالی که در موارد شدید ، ممکن است آنچنان آسیب دیده باشند که توانایی برقراری ارتباط کلامی را نداشته باشند . تقریباً ۸۵- ۷۵ ٪ از کودکان مبتلا ، مشکلات مفتاری آشکاری را نشان می دهند .
اختلالات گفتاری در فلج مغری ، تحت عنوان دیزارتری های تکاملی هم در نظر گرفته می شوند .ویژگی آنها شبیه به علائمی است که در دیزارتری های بزرگسالی بحث شد . اما شروع آنها بیشتر از آنکه حاد باشد ، مادرزادی است. و ممکن است تمام جنبه های گفتار شامل تنفس ، آواسازی ، تشدید ، تولید و نوای گفتار آسیب ببیند ؛ هر چند که مشکلات تولیدی شایع ترند .
آسیب تولید گفتار ، مستقیماً به اختلال عصبی- حرکتی شخص مربوط است . اما پاره ی از مشکلات حسی وابسته مثل کم شنوایی نیز می توانند عامل ایجاد مشکلات گفتاری باشند . گفتار کودک عموماً به صورت پرتکان ، پرتلاش ، دشوار و بی قاعده است . قابلیت وضوح گفتار ، به دلیل تولید ضعیف بیمار به همراه کنترل بلندی کاهش یافته ، بی کفایتی تنفسی ، فشار داخل دهانی ضعیف و پرخیشومی کاهش می یابد . ما علائم گفتاری مرتبط با فلج مغزی را بر اساس مشکلات تولیدی ، تشدیدی ، آواسازی ، تنفسی و نوایی بررسی خواهیم کرد .
سکته ساقه مغز(Brainstern Stroke)
فلج صورت ـ نشانگان موئبیوس(Moebius Syndrome)
با ما در ارتباط باشید در :
