نقایص اساسی که موجب مشکلات مربوط به دست خط می شوند :

عواملی وجود دارد که موجب می شود کودک مشکلات مربوط به دست خط را تجربه کنند . این درحالی است که نمی توان همه ی آن ها را به گروه مشخصی اختصاص داد . کودکانی که در هر یک از حیطه های مربوطه نقایصی را نشان می دهند . باید به عنوان کودکان در معرض خطر درنظر گرفته شوند .

اختلال هماهنگی رشدی ‘ ( DCD )

دانش آموزان مبتلا به اختلال هماهنگی رشدی ( DCD ) که قبلا تحت عنوان ” دست و یا چلفتی ” ارجاع داده می شدند . کودکانی هستند که مشکلات حرکتی نامتناسب با رشد عمومی شان را تجربه می کنند .در حالی که هیچ گونه مشکل پزشکی شناخته شده ای ندارند.

در این کودکان ممکن است رشد مایلستون ها با تاخیر همراه بوده .و کودک دچار مشکلات رشدی همچون مشکلات تعادل و تصور بدنی ضعیف شوند . همچنین ممکن است .مشکلات حرکتی درشت مثل تون وضعیتی ضعیف ، ردگیری بینایی ضعیف ، ناتوانی در حرکت کردن بین خطوط و مشخص نبودن برتری طرفی را نشان دهند .و در کنترل حرکات درشت مورد نیاز جهت ایجاد یک وضعیت مناسب برای نوشتن و نگه داشتن صحیح ابزار نوشتاری در دست دچار مشکل باشند . فعالیتهایی مثل لباس پوشیدن ، آموزش ها و بازی های فیزیکی ، غالباً در این کودکان با مشکلاتی همراه است .

اکثر اوقات ، کودکان مبتلا به اختلال هماهنگی رشدی ( DCD ) در بیش از یک ناحیه ی بدن دچار ضعف و فلجی هستند . آنها ممکن است دچار مشکل در توالی برنامه ریزی حرکتی و کنترل حرکات ظریف باشند . ضعف در مهارت هماهنگی چشم و دست می تواند باعث بروز مشکلاتی در انجام الگوی حرکتی صحیح برای نوشتن حروف شود . علاوه بر آن ، ممکن است عمل نوشتن بسیار آهسته و دشوار باشد .

آپراکسی

آپراکسی یک نابالغی در سازمان دهی حرکات و اطلاعات فرآیندهای مغزی است. که باعث می شود پیام های مغزی به طور مناسب منتقل نشوند . آپراکسی بر طرح ریزی آن چه فرد انجام می دهد .و چگونگی انجام آنها تأثیر می گذارد . آپراکسی با مشکلات درکی ، زبانی و استدلال همراه است .

دو اصطلاح DCD ( اختلال هماهنگی رشدی ) و آپراکسی در طول سالهای مختلف گسترش یافته اند . از آن جایی که برخی افراد از اصطلاح DCD ( اختلال هماهنگی رشدی ) برای کودکان آپراکسی استفاده می کنند و آنها را ارجاع می دهند . ممکن است منجر به بروز مشکلاتی برای درمانگران و معلمان شود .

نارساخوانی

نارساخوانی ترکیبی از توانایی ها و مشکلات است .که فرآیند یادگیری را در یک یا چند زمینه از جمله خواندن ، هجی کردن و نوشتن تحت تأثیر قرار می دهد . این اختلال ممکن است با مشکلاتی در زمینه های سرعت پردازش ، حافظه ی کوتاه مدت ، توالی و سازمان دهی ، ادراک دیداری شنیداری ، زبان گفتاری و مهارتهای حرکتی نیز همراه باشد . نارساخوانی مخصوصاً می تواند به تسلط بر زبان نوشتاری و استفاده از آن که شامل نمادسازی الفبایی ، عددی و موسیقایی است ، وابسته باشد. این کودکان در یادگیری خواندن ، هجی کردن و بیان افکار و عقاید خود روی کاغذ ( بیان نوشتاری ) دچار مشکل می شوند. از آن جایی که این کودکان نسبت به همسالان خود از تکرار و تمرین کمتری برخوردارند . قادر به نوشتن کلمات اندکی هستند .

برخی از این کودکان دچار اختلال هماهنگی رشدی شدیدتر و یا اختلال بیش فعالی / نقص توجه می باشند.

اختلال نقص توجه

اختلال نقص توجه اختلالی است که بخش هایی از مغز را که مسئول کنترل توجه ، انگیزش و تمرکز می باشند ، تحت تأثیر قرار می دهد . همچنین ممکن است کودک بیش فعال باشد ( اختلال بیش فعالی / نقص توجه ) و همزمان از تغییرات خلقی و یا مشکلات اجتماعی رنج ببرد.

این کودکان به دلیل انواع مختلف مشکلات مطرح شده ، ممکن است در توجه و تمرکز کافی روی جزئیات ، که برای یادگیری دستخط در مراحل اولیه یادگیری خواندن لازم است ، دچار مشکل شوند.

نقایص جسمی تاثیر گذار در دست خط

ناتوانی های جسمی دیگری هم چون فلج مغزی و osteogenesis ( استخوان های شکننده و سست ) بر کودکان تأثیر گذاشته .و ممکن است یادگیری مهارت روان نویسی را با مشکل مواجه کند . ممکن است لازم باشد این کودکان به کلی مهارت دستخط را کنار گذاشته .و از آن استفاده نکنند و به جای آن بر مهارتهای keyboard تسلط یابند.

مشکلات ادراکی- بینایی و بینایی – حرکتی در دست خط

بسیاری از کودکان مبتلا به اختلال هماهنگی رشدی ( DCD ) به دلیل ادراک بینایی ضعیف . در اکتساب مهارتهای مربوط به دستخط مشکلات زیادی دارند . کودکان مبتلا به مشکلات ادراک بینایی – حرکتی ، در به یادآوری شکل خاص حروف ، توالی الگوی حرکتی حروف. و نیز توالی آن ها در کلمه ، دچار مشکل هستند . این کودکان ممکن است حروف را وارونه کنند. یا متوجه الگوهای مشابه موجود در حروف ، نشوند . آنها در صاف نوشتن حروف یا درک ارتفاع نسبی آنها و حفظ فاصلهی مناسب بین حروف و کلمات مشکل دارند .

گاردنر ( ۱۹۹۶ ) در آزمون مهارت های ادراک بینایی خود ، ادراک بینایی افراد را بررسی کرد . ( منظور توانایی ارائه ی معنا برای آنچه فرد مشاهده می کند ) . او به ۷ حیطه شناخته شده ، اشاره کرد :

تمییز بینایی : توانایی تطابق یا تعیین مشخصات دقیق ۲ شکل .در حالتی که یکی از آن شکلها در میان شکل های مشابه وجود داشته باشد .

حافظه دیداری : توانایی یادآوری سریع همه مشخصات یک شکل معین. و توانایی یافتن آن شکل در مجموعه ای از شکل های مشابه

روابط بینایی – فضایی : توانایی تعیین یک شکل یا قسمتی از یک شکل .در میان تعدادی از شکل های مشابه ، که نسبت به سایر شکل ها که در جهات مختلف قرار گرفته اند .

ثبات شکل : توانایی دیدن یک شکل و پیدا کردن آن در مجموعه ای از تصاویر ، درحالی که شکل موردنظر کوچک تر ، بزرگ تر یا وارونه شده باشد . یا به جهتی دیگر چرخیده و یا مخفی شده باشد .

حافظه توالی دیداری : توانایی به یادآوری مجموعه ای از شکل ها در میان مجموعه ی وسیع تری از شکل ها .

تشخیص شکل از زمینه : توانایی مشاهده یک شکل و پیدا کردن همان شکل که در زمینه مختلطی از اجسام پنهان شده است .

اکمال بینایی : شکل ناقصی را به فرد نشان داده .و از او می خواهیم شکلی که مشابه شکل موردنظر است. را از میان تعدادی از شکلهای ناقص انتخاب نماید .و به این صورت شکل موردنظر را کامل نماید .

این آزمون مهارتهای بینایی و حوزه های مربوط به آن را با امتیازدهی و اشاره ی مستقیم به توانایی ها و ضعف های کودک ، مورد بررسی قرار می دهد .این آزمون جهت ارزیابی توانایی ها و ناتوانی های حرکتی کودک ( برای مثال دست هایش ) برای آن چه که مشاهده می کند ، می باشد .