اختلال اوتیستیک

اختلال اوتیستیک یا اوتیسم اختلالی است که تقریبا از هر ده هزار کودک، 15-10 نفر به آن مبتلا می شوند. از آن جایی که اوتیسم در حوزه های مختلف تکاملی کودک تأثیر گذار است. معمولا قبل از 30 ماهگی علائم خود را آشکار می سازد.

یکی از مشخص ترین علائم اوتیسم ضعف کودک در برقراری ارتباط و صحبت کردن است. و اکثر والدین با مشاهده این مشکلات تکلمی برای اولین بار جهت تشخیص و درمان به پزشکان مراجعه می کنند.

بروز اوتیسم در پسران نسبت به دختران، سه برابر است.

علت شناسی دقیق این اختلال هنوز شناخته نشده است. اما آخرین تحقیقات علمی نشان می دهد که در قسمت هایی از مغز که مسئول عملکردهای مربوط به درک و تولید زبان و برقراری رفتارها و روابط اجتماعی هستند اختلال کار کردی وجود دارد.

این کودکان در سه جنبه رفتارهای اجتماعی، ارتباطی و علائق و فعالیت ها مشکل دارند.

رفتارهای اجتماعی

فعالیتهای اجتماعی این کودکان متناسب با هم سن و سالان آنان نیست و درک مناسبی از رفتارهای غیر کلامی ندارند.

رفتارهای غیر کلامی به دسته ای از رفتارها گفته می شود. که به وسیله آنها انتقال پیام بیشتر از طریق نگاه کردن، حالت های صورت، حرکات دست و پا، و شکل دادن به بدن صورت می پذیرد. یعنی فرد بتواند منظور خود را با تغییر دادن نوع نگاه با حالت چهره و حرکات بدن به طرف مقابل بفهماند. یا منظور دیگران را به همین ترتیب متوجه شود. بدون اینکه از کلام استفاده کند. یا اینکه نگاه، حالت چهره، و حرکات بدن خود را متناسب با کلام گفته با شنیده شده تغییر دهد.

این کودکان معمولا تماس چشمی کمی دارند. و مفهوم و منظور حالت های صورت دیگران را متوجه نمی شوند. و به حرکت هایی که معانی اجتماعی دارند مثل دست تکان دادن ، بای بای کردن و اشاره کردن پاسخ نمی دهند. و نمی توانند با هم سن و سالان خود ارتباط برقرار کنند. و نسبت به سایرین بی تفاوت هستند. و تنهایی را ترجیح می دهند. و اطرافیان را به عنوان ابزاری برای رسیدن به خواسته های به کار می برند. یعنی دست طرف مقابل را به سمت وسیله ای که می خواهند، هدایت می کنند. و مهارت های بازی با شروع آن را ندارند.

کودکان اوتیستیک معمولا در دوران شیرخوارگی :

نمی توانند مثل سایرین دالی موشها بازی کنند.

وقتی مادر یا مراقب در رفت و آمد است نمی توانند با حرکات چشم او را دنبال کنند.

بسیاری از آنان وقتی بزرگتر می شوند نسبت به غریبه ها اضطرابی نشان نمی دهند و از دور شدن مادر یا مراقب اصلی نیز احساس نارضایتی نمی کنند.

آنان ممکن است نسبت به سایرین علاقه بیش از حد با کمتر از حد معمول نشان دهند. به صورتی که رفتارهایی مبنی بر وابستگی شدید با بی تفاوتی نسبت به اطرافیان از آنها سر بزند.

ارتباط کلامی

کودک اوتیستیک در کمیت و کیفیت گفتار مشکل دارد. به عبارت دیگر گفتار این کودکان نه تنها معمولا با تاخیر همراه است. بلکه چگونگی کاربرد کلمات و جملات آنها نیز نامناسب و غیر طبیعی است.

اختلالات کلامی در کودکان اوتیستیک می توانند شامل موارد زیر باشند :

تکرار طوطی وار کلمات با عبارات دیگران (مثلا وقتی کودک از شما تقاضایی دارد، می گوید چه میخواهی؟»)

آهنگ یکنواخت گفتار بدون تغییر در زیر و بمی با بلندی و کوتاهی اصوات و کلمات

فقدان بازی های خیالی و خود به خودی و استفاده نادرست از ضمایر ( مثلا به جای اینکه بگوید «من آب می خواهم، می گوید ” تو آپ میخوای” )

مغایرت بین زبان درکی و بیانی ( کودک طبیعی بیشتر از آنچه می گوید، درک می کند. ولی این کودکان ممکن است بدون اینکه درکی از گفتار داشته باشند، واژه ها را به صورت تقلیدی یا از روی حافظه به کار برند ) .

اشکال در درک مفاهیم انتزاعی مثل خطر، عدالت و …

تقریبا ۴۰٪ این کودکان نمی توانند صحبت کنند و قادر نیستند از حرکات با حالت های صورت برای برقراری ارتباط استفاده کنند. آن دسته ای هم که صحبت می کنند، از مهارت های گفتاری به طور مناسب بهره نمی گیرند.

در زمان شیرخوارگی، کودک اوتیستیک ممکن است کاملا ساکت باشد یا آواسازی و گریه مناسبی نداشته باشد.

او ممکن است نتواند از طریق آواسازی با حرکات با دیگران ارتباط برقرار کند. و در تقلید صداها با واژه ها، ناتوان باشد .

وقتی کودک بزرگتر می شود ممکن است لغت هایی را که قبلا به کار می برده است فراموش کند.

بسیاری از والدین شکایت می کنند که کودکشان تا 2 ، 2.5 سالگی کلمات و جملات زیادی به کار می برده اما پس از این زمان به تدریج با به شکل ناگهانی توانایی های کلامی خود را از دست داده است.

فعالیت ها و علائق

کودکان اوتیستیک معمولا :

الگوهای حرکتی تکراری و کلیشه ای مثل دست زدن ، توجه کردن به دست ، خیره شدن ، تکان دادن بدن ، شکلک درآوردن ، ضربه زدن، صدا در آوردن از خود (آواسازی) و … دارند.
در برابر تغییر واکنش شدید نشان میدهند و تمایل زیادی به یکسان بودن محیط دارند.
با اسباب بازی ها به شیوه ای مناسب بازی نمی کنند و تنها به بخشی از اسباب بازی توجه نشان می دهند. ( مثلا فقط به چرخ های ماشین )
حواس پنجگانه در این کودکان ممکن است دستخوش تغییراتی بشود و این حسها کندتر با قوی از حد معمول عمل کنند.

به عنوان مثال وقتی حس شنوایی بیش از حد قوی باشد، این کودکان ممکن است نتوانند صداهای زمینهای را حذف کنند. یا در برابر صداهای محیطی وحشت زده از جا بپرند. مثلا با شنیدن صدای هواکش، جاروبرقی با صدای پارس یک سگ با بوق ماشین دچار بی قراری شوند با قشقرق به پا کنند. وقتی این حس کند است ممکن است کودک به نظر ناشنوا برسد.

قوی تر با ضعیف تر بودن این حواس می تواند منجر به بروز رفتارهایی متفاوت با رفتارهای طبیعی بشود.

به عنوان مثال کودک از خوردن غذا با طمع های مختلف خودداری می کند. یا به انواع تورها خیره می شود. رفتارهایی مثل ردیف کردن اسباب بازی ها و شکل ها، منظم کردن بیش از حد اشیاء، چیدن الگوها، اعداد و حروف، از این قبیل رفتارهاست.

وقتی کودک بزرگتر می شود ممکن است به جای بازی کردن با اسباب بازی ها ، با تحریک قسمت های مختلفی از بدن خود ، خود را سرگرم کند. و از احساس ایجاد شده لذت ببرد.

کودکان اوتیستیک از جهات زیادی به یکدیگر شبیه هستند. آنها در بعضی حوزه های رشدی ضعف نشان می دهند ولی در برخ دیگر پیشرفت زیادی دارند.

اما هر کودک متفاوت و منحصر به فرد است. و این خورده مهارت ها در همه این کودکان یکسان نیست.