گفتاردرمانی یاشا
ناتوانی ذهنی Mental Retarded
هوش متوسط یا عدم توانایی ذهنی ،عدم مهارت لازم برای زندگی روزانه را کم توان ٰذهنی یا ناتوان ذهنی میگویند.
*ناتوانی ذهنی زمانی عقب ماندگیذهنی نا مگذاری شده بود*
افرادی که معلولیت فکری دارند میتوانند مهارتهای جدید را با سرعت آرومتری یاد بگیرند
درجات مختلفی از خفیف تا عمیق در ناتوانی یا کم توانی ذهنی وجود دارد🌷
تعریف ناتوانی ذهنی چیست؟
کسی که ناتوانی ذهنی دارد در ۲زمینه محدودیت دارد که عبارتند از:
۱-عملکرد فکری :
این به ناتوانی فرد در یادگیری و استدلال .تصمیم گیری و حل مشکلات اشاره دارد.
۲ـرفتار های ناسازگارانه:
این رفتار ها در زندگیروزمره نیاز هستند مانند اینکه میتوانید تاثیرگذار باشید و ارتباط خوبی با دیگران برقرار کنید و از خود مراقب کنند.
ضریب هوش به وسیله ی آزمایش ضریب هوشی اندازه گیری می شود.
ضریب هوشی متوسط افراد 100 است که اکثر افراد بین 85 تا 115 نمره دارندو افراد نرمال هستند و اگر ضریب هوشی فرد کمتر از 70 تا 75 داشته باشد معلول ذهنی یا کم توان ذهنی برچسب میخورد …
برای سنجش رفتارهای سازگار کودک متخصص مهارت های کودک را مورد بررسی قرار میدهد و آنها را با سایر کودکان در همان سن مقایسه می کند این مهارت ها عبارتند از :
۱-کودک چگونه می تواند خودش را تغذیه کند یا لباس بپوشد.
۲-چقدر کودک قادر به برقراری ارتباط با دیگران و درک کردن دیگران است
۳چگونگی تعامل کودک با خانواده ، دوستان و سایر کودکان در همان سن.
تصور می شود ناتوانی ذهنی حدود 1٪ از جمعیت را تحت تأثیر قرار داده است. از افراد مبتلا ، 85 درصد ناتوانی ذهنی خفیف دارند. این بدان معنی است که آنها فقط کمی آهسته تر از حد متوسط برای یادگیری اطلاعات یا مهارت های جدید هستند. با پشتیبانی مناسب ، بیشتر افراد قادر خواهند بود به طور مستقل و جدا به عنوان بزرگسالان زندگی کنند و از پس مشکلات بر آیند
*نشانه های ناتوانی ذهنی در کودکان*:
بسیاری از علائم و نشانه های متفاوت ناتوانی ذهنی در کودکان وجود دارد. نشانه ها ممکن است در دوران شیرخوارگی خود را نشان دهد ، یا ممکن است در تایمی که کودک به سن مدرسه نرسیده است ، مورد توجه واقع نشوند. این اغلب بستگی به شدت ناتوانی دارد.
*بعضی از شایع ترین علائم و نشانه های ناتوانی ذهنی*:
۱-غلتیدن ۲- نشستن ۳-خزیدن ۴-راه رفتن ک دیر از تایم مشخص اتفاق بیفتد.
دیر صحبت کردن یا صحبت کردن مشکل دارد
مشکل در به خاطر سپردن چیزها ومطالب و اتفاقات
عدم توانایی در ارتباط اقدامات با عواقب
مشکلات رفتاری مانند تانترهای انفجاری
در كودكان دارای ناتوانی معنوی شدید یا عمیق ، ممکن است باقی مشکلات سلامتی نیز دیده شود برای مثال تشنج ، اختلالات خلقی (اضطراب ، اوتیسم و …) ، اختلال در مهارت های حرکتی ، مشکلات بینایی یا مشکلات شنوایی باشد.
*شایع ترین علت های ناتوانی ذهنی*
شرایط ژنتیکی.شامل سندرم داون و سندرم X شکننده است.
مشکلات دوران بارداری .مانند مواردی که می تواند در رشد مغز جنین اختلال و مشکل به وجود اورند شامل الکل یا مواد مخدر ، سوء تغذیه ، عفونت های خاص و…
مشکلات هنگام زایمان. اگر کودک در هنگام زایمان از اکسیژن محروم شود یا بسیار زودرس متولد شود ، ناتوانی ذهنی ممکن است به وجود اید
بیماری یا جراحت. عفونت هایی مانند مننژیت ، سرخک یا سرفه می تواند منجر به ناتوانی ذهنی شود
. آسیب دیدگی شدید سر ، سوء تغذیه شدید ، عفونت در مغز ، قرار گرفتن در معرض مواد سمی مانند سرب و عدم توجه شدید یا سوءاستفاده نیز می تواند باعث ایجاد آن شود.
هیچ یک از موارد بالا
در ۲/۳ كودكانی كه ناتوانی ذهنی دارند علت آن شناخته شده نیس.
*برخی از راه های جلوگیری از ناتوانی ذهنی*
مادران باردار در دورانبارداری از مصرف الکل خودداری کنند،مراقبت های دورانبارداری،مصرف ویتامین قبل تولد،واکسینه شدن در برایر برخی بیماری ها
خانواده هایی که سابقه اختلالات ژنتیکی دارند آزمایش ژنتیکی قبل از شروع بارداری توصیه می شود.
تست های خاصی مانند سونوگرافی و آمنیوسنتز نیز می تواند در دوران بارداری انجام شود
اگرچه این آزمایشات ممکن است مشکلات را قبل از تولد شناسایی کنند ، اما نمی توانند آنها را اصلاح کنند.
*چگونگی تشخیص ناتوانی ذهنی*
ناتوانی ذهنی ممکن است به دلایل مختلف مشکوک باشد و مارا گوش به زنگ کند
*سه مورد ک در تشخیص وشناسایی ناتوانی ذهنی نقش دارند*
۱-مصاحبه با والدین
۲-مشاهده کودک و آزمایش هوش و رفتارهای سازگارکودک اگر دارای ضعف در هر دو ضریب هوشی و رفتارهای سازگار باشد ، معلول ذهنی محسوب می شود.
*اگر فقط یکی دارای ضعف داشته باشد ، کودک معلول ذهنی محسوب نمی شود*.
برای کمک به فرزند معلول ذهنی خود چه کاری مفید است کان را انجام دهیم:
مراحل کمک به کودک معلول (کم توان)ذهنی شما:
در مورد ناتوانی های فکری همه چیز ممکن را باید بیاموزید. هرچه بیشتر بدانید بیشتر میتوانید کودک خود را کنترل کنید.
۱-استقلال فرزندتان را تشویق کنید. به کودک خود اجازه دهید. چیزهای جدیدی را امتحان کند وبه انها دسترسی داشته باشد و کودک خود را تشویق کنید تا کارهایش را خودش انجام دهد . در صورتی کلازم بود راهنمایی و توضیحات لازم را ارائه دهید. و هنگامی که فرزند شما کاری را خوب انجام می دهد واز پس کار خود بر می آید یا به چیزهای جدید تسلط دارد ، بازخورد مثبت دهید و اگر مقدور هست تقویت مثبت را انجام دهید.
۲-کودک خود را در فعالیت های گروهی شرکت دهید و اورا درگیر کارهای گروهی کنید برای مثال:برگزاری کلاس هنری یا شرکت در مسابقات پیشاهنگی به فرزند شما در ساخت مهارت های اجتماعی کمک می کند.
۳-درگیر و پیگیر باشید با برقراری ارتباط با معلمان فرزندتان ، می توانید پیشرفت او را دنبال کنید و آنچه را که فرزند شما در مدرسه یاد می گیرد از طریق تمرین در خانه تقویت کنید.
۴-با والدین دیگر فرزندان معلول ذهنی آشنا شوید. آنها می توانند منبع خوبی برای مشاوره و پشتیبانی عاطفی باشند.
✒مهسا فرزین (متخصص روانشناسی)
✒فرشته قلیچ خانی(متخصص گفتاردرمانی)
✒حنیف امانیان(متخصص گفتاردرمانی)
اینستاگرام کلینیک یاشا ـ خدمات گفتاردرمانی ـکاردرمانی ـ روانشناسی در گرگان