درک شنيداری در کودکان:
تعريف: درک شنيداری در کودکان عبارت است از توانايي کودک در درک و فهم انچه که به او گفته می شود. درک شنيداری در کودکان مهم ترين مرحله فرايند رشد زبان کودک است. کودک قادر به انجام دادن بسياری کارهای اساسی مانند حفاظت خود(دست نزن،داغ است)نخواهد بود ،مگر اين که کلمه های گفته شده را درک کند.به همين منوال کودک مطمعنا نخواهد توانست خيلی از کارهای پيچيده تر ،نظير پيروی از دستور ها ،پاسخگويي به سوال ها ويا گوش دادن به داستان هارا انجام دهد،مگر اينکه کلمات گفته شده را بفهمد.
کودک کم توان ذهنی تربيت پذير اغلب در درک آنچه که به او گفته می شود،مشکل دارد.والدين و معلم می توانند از راه به کارگيری فعاليت های مربوط به اموزش ،از نظر رشد چنين درکی(درک شنيداری)به کودک کمک کنند.تکرار و تقويت اين فعاليت ها برای کودک کم توان ذهنی تربيت پذير حائز اهميت فراوان است،زيرا که او صرفا در امر يادگيری مهارت های درک شنيداری دچار مشکل نيست،بلکه در امر به خاطر سپاری آن مهارت ها نيز اشکال دارد.
در اين بخش اين گونه فعاليت ها از نظر شما خواهند گذشت:
قسمت های بدن:
-
از کودک بخواهيد که گوش،چشم ،بينی ،دهان،موی سر و پای خود را لمس کند.
-
وقتی کودک قسمت های مختلف بدنش را لمس می کند از ريتم ها و سرود ها استفاده کنيد.
پيروی کردن از دستور های ساده:
-
به کودک دستور های ساده بدهيد ،مانند :بنشين،بلندشو،بيا اينجا،دست نزن،بايست،به اينجا نگاه کن،به من نشان بده،آن را به من بده،آن جا بمان ،خداحافظی کن،در را باز کن،در را ببند،دراز بکش و…
پيروی کردن از دستور های پيپيده تر:
-
وقتی کودک توانست دستور های ساده را انجام دهد،به او دستور هايي که پيچيده تر هستند و يا دستور هايي که به انجام بيش از يک عمل نياز ،بدهيد.
-
از کودک بخواهيد که بينی شما را لمس کند.
-
از کودک بخواهيد که يک توپ کوچک را روی جعبه ،داخل جعبه،زير جعبه و ميان جعبه و يک ماشين قرار دهد.قبل از اينکه کودک اين گونه دستور هارا انجام بدهد،مطمعن شويد که مفاهيم شويد که مفاهيم مورد نظر را درک می کند.
-
به کودک بگوييد که گوش دهد و فقط کاری را انجام دهد که به او گفته می شود،برای مثال ،به او بگوييد :
دست هايت را بلند کن،پاهايت را به زمين بکوب. برای جلب توجه کودک،چند لحظه مکث کنيد.
تا کردن کاغذ:
-
به کودک اموزش دهيد که کاغذ را تا کند .مطمئن شويد که او کاغذ را تا نکند،تا اين که شما به او بگوييد که چگونه ان را تا کند.
حذف کلمات:
-
اين سرود کودکانه را بخوانيد:يک توپ….(دارم) قل قليه،سرخ و سفيد و…(ابيه)،زمين می زنم …(هوا)ميره نميدوني تا…(کجا)ميره ،من اين توپ را ….(نداشتم)…و يا اين بازی را بکنيد:
کلاغ ….(پر)،گنجشگ….(پر)،کبوتر …(پر).به کودک با اواز بگوييد :
علی….داره،محسن….داره،آن پسر…داره(کلاه).
با اشاره کردن به يک کلاه در يک تصوير به کودک نشانه های بصری بدهيد.در اين گونه فعاليت ها وقتی کودک کلمه حذف شده را پيدا می کند،به او پاداش بدهيد و او را تشويق کنيد.
سوال های بلی و خير:
-
برای انجان اين فعاليت،از خزانه لغات کودک و موضوع هايي که او ياد گرفته است ،استفاده کنيد،برای مثال:
قسمت های بدن ،ميوه ها،حيوان ها،رنگ ها،و شکل ها.از کودک سوال های بی معنا بپرسيد:
ايا پاها حرف می زنند؟آيا سيب ها آواز می خوانند؟آيا اين شکل ،يک دايره است؟(در حالی که به يک مربع اشاره می کنيد).با حالت چهره تان نشانه هايي را به کودک ارائه دهيد.
گفتن قصه های کوتاه:
-
با استفاده از لغاتی که کودک ياد گرفته است و همچينين با استفاده از تابلوی ماهوتی برای ارائه نشانه های بصری ،قصه های کوتاه يک يا دو خطی برای کودک بگوييد و ان گاه سوال هايي از او بپرسيد،برای مثال:
مامان نامه ای را داخل صندوق پست انداخت.نامه رسان نامه را برای مادربزرگ برد.چه کسی نامه را پست کرده است؟اونامه را از کجا انداخت؟چه کسی نامه را برد؟
بازی حدس زدن:
-
به کودک بگوييد:من از حياط صدای «ماو» می شی شنوم.من از حياط صدای «ميوميو» می شنوم.آن گاه از او سوال بپرسيد که اين صدای چيست؟
چيستان:
-
به کودک بگوييد:من دارم درباره ميوه ای که گرد،قرمز و شيرين است و روی درخت می رويد،فکر می کنم.آن ميوه چيست؟
اين فعاليت را با استفاده از حيوان ها ،غذاها و لباس ها انجام دهيد.برای مثال ،بگوييد:من دارم چيزی را می بينم که گرد است و قهوه ای رنگ و می توان ان را پرت کرد و قل داد. بگو آن چيست؟برای انجام اين فعاليت از اشيايي که در محيط اطراف کودک قرار دارند استفاده کنيد.
بازی های جور کردنی:
-
از کودک بخواهيد که بنا به درخواست شما يک شکل رنگی را بر دارد و نشان دهد.برای مثال:«يک مربع زرد به من نشان بده»به کودک ياداوری کنيدکه به دستور شما گوش دهد.حلقه های رنگی گوناگون روی کف اتاق قرار دهيد.ان گاه به کودک بگوييد:«بپر توی حلقه قرمز!بپر توی حلقه ابی!»به همين ترتيب ،اين بازی را با مربع ها ،مثلث ها و يا دو شکل متفاوت انا با رنگ يکسان انجام دهيد.با تغيير دادن شکل ها ،رنگ ها و اندازه ها ،به تدريج بر دشواری اين فعاليت بيافزاييد.در هر صورت کودک بايد بر اساس دستور شما،عمل کند.
-
به کودک بگوييد:«دکمه های سبز را داخل اين جعبه و دکمه های زرد دا داخل اين جعبه بگذار!»همچنين به او بگوييد:«حلقه های قرمز را داخل اين جعبه و مکعب های سبز را داخل ان جعبه بگذار.!»
در اين فعاليت از ترکيب شکل ها رنگ های گوناگون استفاده کنيد.
درمان ناتوانی کودکان از طریق بازی
اختلال های پردازش شنیداری مرکزی
بازی های کودکان و انواع آن
تاخیر در رشد گفتار و زبان
درک شنیداری در کودکان ـ تمرینات درکی پیشنهادی برای والدین
عالی