برنامه درمانی کمپرداون
مقدمه
آخرین درجه لکنت رشدی لکنت پیشرفته است که در تشخیص بیشتر به سن فرد دارای لکنت اهمیت داده میشود تا تفاوت ها در الگوی لکنت یا فرایند های زیربنایی آن.
علائم لکنت پیشرفته شامل:رفتار های اصلی طولانی تر (گیر های پرفشار اغلب با لرزش لب ها،زبان یا فک، تکرار و کشیده گویی وجود دارد)،رفتارهای اجتنابی زیاد استفاده میشود،احساس ترس،دستپاچگی و شرمندگی بسیار قوی است و احساسات منفی به عنوان شخص درمانده وجود دارد.
طیف وسیعی از انواع درمانها از جمله رویکرد های درمان انفرادی و گروهی ،درمان فشرده و غیر فشرده،درمان دارویی و استفاده از وسایل کمکی برای لکنت پیشرفته وجود دارد.
برنامه کمپرداون یکی از برنامه های بازسازی گفتار برای بزرگسالان دارای لکنت است.اهداف این برنامه،کمک به مراجعین درکسب گفتار بدون لکنت طبیعی و حفظ آن طی مکالمات روزمره تا جایی که امکان پذیر است می باشد، برخی از ویژگی های این برنامه به صورت زیر است:
۱. یک برنامه درمانی رفتاری مبتنی بر گفتار کشیده است که با تقلید از نمونه استاندارد فراگرفته میشود.
۲. شامل مقادیر درجه بندی درمانگر و مراجع جهت سنجش شدت لکنت و طبیعی بودن گفتار میباشد .
۳. به مقیاس های شمارش لکنت نیازی ندارد و از این رو تجهیزات و وسایل محدودی نیاز است.
۴. به جای آن که رویه گرا باشد مفهوم گراست.بدین معنی که ساختار برنامه به گونه ای طراحی شده است که میتوان آن را در قالب الگو های متعدد ارائه خدمات مطابق با نیاز مراجع اجرا نمود.
۵. تقریبا به ۱۵تا ۲۰ساعت وقت از جانب درمانگر نیاز دارد در نتیجه در مقایسه با درمان های قدیمی،اثربخش تر است.
این برنامه از چهار مرحله تشکیل شده است:جلسات آموزشی(مرحله اول)،ایجاد گفتار بدون لکنت درداخل کلینیک(مرحله دوم)،جلسات برطرف کردن مشکل(مرحله سوم)و تثبیت(مرحله چهارم)
الزامات عملی برنامه کمپرداون
شرایط تجهیزات و وسایل در این برنامه صرف نظر از طرح خدمات دهی حداقل می باشد. و شامل موارد زیر است:یک نسخه از نمونه گفتار کشیده ضبط شده و ابزار نمایش آن، رونوشت مربوط ، برخی انواع دستگاه های ضبط گفتار و ابزارهایی جهت اثبات پیشرفت در طول برنامه برای مراجعان. یک جدول یا نمودار شخصی معمولا برای ثبت مقادیر روزانه SR و NAT هنگام تحریک گفتار بدون لکنت بهترین نتیجه را برای مراجعان خواهد داشت.از این طریق، آنها به آسانی می تواند به مقادیر مربوط به دوره های قبلی در زمان طراحی راهبردهای حل مشکلات نگاهی بیندازند .لازم است تا مراجعان مقادیر روزانه SRوNAT را جهت موقعیتهای خاص در هر هفته ثبت نمایند. معمولا یک دفتر یادداشت روزانه بهترین مورد برای این منظور است.به هیچ ابزار دیگری جهت اجرای این برنامه نیاز نیست.
شیوه های ارزیابی:
مقیاس های مورد استفاده در برنامه کمپرداون مقادیرSRوNATکه توسط درمانگر و مراجع به منظور ثبت شدت لکنت و طبیعی بودن گفتار در شرایط روزمره قبل و بعد از درمان،ثبت و پیشرفت در طول فرایند درمان،تصمیمات آگاهانه در خصوص درمان و تنظیم اهداف کوتاه مدت و بلند مدت مورد استفاده قرار میگیرد.
ارزیابی در برنامه کمپرداون در برگیرنده اقدامات زیر توسط درمانگر است:
1.به دست آوردن تاریخچه مراجع و فراهم نمودن اطلاعات درباره لکنت
2.دست یابی به نمونه گفتاری درون کلینیک
3.دست یابی به مقادیر شدت لکنتSRمراجع در حداقل 5موقعیت روزمره جهت مکالمه که توسط فرد انتخاب شده اند.
4.دو مکالمه ضبط شده از مراجع هنگام صحبت با افراد ناآشنا در خارج از کلینیک
از مقادیر SRو NAT به طور روزمره در طول فرایند درمان استفاده می شود.مقیاس 9 درجه ای SR توسط درمانگران و مراجعان در داخل و خارج کلینیک برای جایگزینی مقیاس هایی از میزان لکنت به کار میرود.مراجعان آـموزش داده میشوند تا از این مقیاس از همان ملاقات کلینیکی نخست استفاده کنند .توافق بین درجه بندی های مراجع و درمانگر طی چند ملاقات نخست حاصل میشود.درجه بندی هایی از نمونه های گفتاری کوتاه در داخل و خارج از کلینیک هر هفته در طول جلسات آموزشی مقایسه شده و راجع به آنها صحبت می شود تا زمانی که توافق منطقی بین مقادیر حاصل توسط مراجع و درمانگر به دست آید.
مقیاس NAT به عنوان مکمل مقیاس SR توسط درمانگر و مراجعان جهت ارزیابی و ثبت کیفیت گفتاری مراجعان در طی برنامه به کار می رود .در این مقیاس عدد 1گفتار بسیار طبیعی را نشان می دهد و عدد 9 حاکی از گفتار بسیار غیر طبیعی است . هدف نهایی برای مراجعان ،کسب عدد 3 یا کمتر در مقیاس NATاست.
مرحله اول : جلسات آموزشی
در این مرحله مراجعان یاد می گیرند :
1. چگونه با NAT 9-7به طور خود انگیخته حداقل بیست دقیقه کشیده صحبت کنند.
2.با استفاده از مقیاس 9 نمره ای شدت لکنت خود را ارزیابی کنند.
3.برای شروع خودارزیابی طبیعی بودن گفتار خود از مقیاس 9 نمره ای استفاده کنند.
مرحله اول از جلسات آموزشی : آموزش مقیاس درجه بندی شدت 9 نمره ای
اهداف مرحله :استفاده پایا از مقیاس در مقیاس یک نمره(+/_)کمتر یا بیشتر از درمانگر
ثبت نمرات شدت خارج از کلینیک قبل از درمان
روش اجرا به طور گام به گام :
• درمانگر برای استفاده از مقیاس توضیح می دهد
• درمانگر مقیاس 9 نمره ای درجه بندی شدت را نمایش و توضیح می دهد .
• درمانگر مکالمات کوتاه بین خود ومراجع را ضبط می کند.
• مراجع درجه شدت را مطابق نمونه بالا تعیین می کند .
• درمانگر و مراجع امتیازات را مقایسه میکنندو راجب امتیاز دهی بحث میکنند.
• مراجع 5 موقعیت گفتاری را به عنوان نمونه زندگی روزمره معین میکند.
• مراجع به موقعیت ها برای حل مشکل بعدی و مقایسه پس از درمان امتیاز می دهد .
• درمانگر و مراجع به صداهای ضبط شده در موقعیت های خارج از کلینیک گوش می دهند و درباره امتیاز ها بحث می کنند .
• درمانگر درجه بندی های روزانه مراجع از شدت خارج از کلینیک را ثبت و درباره انها بحث می کنند.
مرحله دوم از جلسات اموزشی : اموزش تکنیک های گفتار کشیده
اهداف مرحله :مراجعان یادبگیرند که از کشیده گویی در NAT9-7 استفاده کنند تا به طور ثابت لکنت را با SR2-1 در کلینیک کنترل کنند .
روش اجرا به طور گام به گام:
• درمانگر درباره تکنیک توضیح میدهد .
• مراجع فیلم/صدای نمونه کشیده گویی را دریک الگو آهسته واغراق امیزدرگفتار پیوسته میبیند/میشنود0این امر با یک متن همراهی می شود. مراجع سعی می کند تا یک الگوی مشابه با تقلید یا خواندن به صورت همخوانی تولید کند.
• درمانگر درباره دقت و صحت تقلید مراجع از کشیده گویی بدون اشاره به اهداف خاص از جمله : تماس نرم ، شروع ملایم و آواسازی پیوسته بازخورد می دهد. باز خورد ، مراجع را راهنمایی می کند که به فیلم نمایش داده شده باز گردد و سعی کند شبیه تر تقلید کند.درمانگر در صورت نیاز میتواند این قطعه را به بخش های کوچک تر برای تقلید و باز خورد تجزیه کند.
• به مراجع یک کپی از نمونه داده می شود تا به خانه ببرد.
• بخش عمده ای از تمرین اولیه در خانه انجام می شود .
• مراجعه هنگام خواندن از کشیده گویی NAT7 استفاده می کند.
• مراجع از گشیده گوییNAT)9-7 ( برای ایجاد صحبت بدون لکنت تک نفره 1دقیقه ای شبیه نمونه ویدویی استفاده میکند0این گفتار تک نفره ضبط می شود 0
• مراجع الگو را ارزیابی می کند و درمانگردرباره صحبت تک نفری1 دقیقه بازخورد می دهد0
• مراجع از کشیده گوییNAT9-7برای صحبت ساده تک نفره حداقل 3 درقیقه ای استفاده میکند.
• مراجع از کشیده گویی NAT9-7برای صحبت با درمانگر استفاده میکند.
• درمانگر درباره این که کجا و چگونه تکنیک ها تمرین بشوند بحث میکند.
• در حالت ایده آل مراجعین شریک تمرینی برای تمرین های روزانه آینده انتخاب خواهند کرد.
مرحله سوم از جلسات آموزش:آموزش مقیاس درجه بندی طبیعی بودن گفتار9نمره ای
اهداف مرحله:
مراجع به طور پایا از مقیاس با یک امتیاز کمتر یا بیشتر از درمانگر استفاده کند. برای گزارش استفاده تکنیک خارج از کلینیک استفاده کند.
توضیح مرحله:
درمانگر مقیاس NAT9درجه ای را معرفی کرده و نمایش میدهد.سپس،گفتار بدون لکنت مراجع را در سطوح مختلف طبیعی بودن تسهیل میکند.هدف حفظ،عدم وجود لکنت درحالت های مختلف تجربه گفتار کشیده است.مقیاس NATکیفیت قابل قبول بودن گفتاری حاصل را می سنجد.
مرحله دوم:ایجاد گفتار بدون لکنت درون کلینیک
مراجعان در طول این مرحله یادمیگیرند تا:
1.گفتار محاوره ای بدون لکنت و طبیعی را درون کلینیک به کار ببرند.
2.با استفاده از مقیاس های SRوNATمهارت های خود ارزیابی شان را اصلاح کنند.
3.مهارت های اصلی حل مسائل را بکارببرند که در مرحله سوم از آن استفاده میکنند و به انتقال گفتار بدون لکنتشان در موقعیت های روزمره کمک میکند.
این مرحله را میتوان در چارچوب یک گروه فشرده طی یک یا چند روز اجرا کرد.در طول این جلسه مراجعان حداقل ۱۴ چرخه روانی گفتار را به طور متناوب انجام میدهند. چرخه های ابتدایی متشکل از سه مرحله پنج دقیقهای است. مراحل تمرین و آزمون و یک مرحله ارزشیابی وجود دارد.
تمرین:
تقلید از نمونه گفتارکشیده:مرحله تمرین شامل 5دقیقه تمرین با استفاده از گفتار کشید بدون لکنت اغراق آمیز مشابه با نمونه ویدئویی یا نوار نمونه به عنوان اگو یا بدون آن می باشد.درمانگر درمورد الگوی گفتاری به ارائه بازخورد می پردازد.
آزمون:
به کارگیری گفتتار کشیده:مرحله شامل 5 دقیقه صحبت به صورت تک گویی زیر نظر درمانگر است و کاربرد مشخصه های الگوی گفتار کشیده لازم جهت کنترل لکنت به مراجع آموزش داده میشود و مراجع تلاش میکن شدت لکنت را در مقدار1یا2 حفظ کن.درپایان هر مرحله ،درمانگر و مراجع مقادیرSRوNATرا تعیین میکند.
مرحله ارزشیابی:
گوش دادن به نوار ضبط شده مرحله آزمون:مراجع راهکارهایی به منظور بهبود گفتار ارائه می نماید.
مرحله سوم:جلسات رفع مشکل:
در این مرحله هدف مراجعان انتقال دادن گفتار بدون لکنت شان به موقعیت های روزمره است،از طریق:
• ایجاد برنامه های مناسب تمرین برای گفتار بدون لکنت.
• ارزیابی شدت لکنت و طبیعی بودن گفتار روزانه در موقعیت های روزمره .
• ارائه راهبردهای جهت کاهش لکنت یا حفظ روانی در موقعیت های روزمره می باشد.
مرحله چهارم :تثبیت
جلسات این مرحله چندان مکرر نیست و مراجعه یاد میگیرد تا با به کارگیری راهبردهای خودکنترلی فعالیت های مرتبط با حل مشکلات را بدون حمایت درمانگر به عهده بگیرد. وی تشویق می شود تا مقادیر NATو SRرا بر اساس مبنای روزانه خصوصا جهت مواقع دارای مشکل ثبت نماید و راهبر هایی را به منظور حفظ نتایج حاصل از گفتار ارائه دهد. مراجع در یک ساعته کلینیکی حضور پیدا میکند که با توجه به پیشرفت کمتر میشود.
کاهش مراجعه کلینیکی بر اساس برنامه عملکرد مشروط صورت می گیرد. ملاقات های کلینیکی به فاصله ۲هفته،۲هفته،۴ هفته ، ۸ هفته ،۱۲هفته و ۲۴ هفته انجام می گیرد و به این ترتیب مرحله تثبیت مجموعا ۵۶ هفته طول می کشد. در صورت شکست در رسیدن به معیار هر مرحله همان مرحله باید مجدداً تکرار گردد. در هر ملاقات از مراجع خواسته می شود تا:
توانایی حل مساله در عین حفظ دستاوردهای درمان را از خود نشان میدهد.
گفتار بدون لکنت را با درمانگر در کلینیک حفظ کند.
سه گفتگوی ضبط شده در موقعیت های مختلف همراه با نمراتSR وNAT را ارائه دهد.
مشاهده معیارهای برنامه بر روی وظایف فوق( نمرهSR بین ۱ تا ۲ و نمره NATبین ۱ تا ۳)
معیار ترخیص
زمانی فرد به این مرحله می رسد که مراجع و درمانگر به رضایت مناسبی از مهارتهای خودکنترلی مراجع در رابطه با نوسانات لکنتش، دست پیدا میکنند.
درمان لکنت زبان ـ برنامه درمانی لکنت زبان_لیدکامب
انواع روش های درمانی لکنت زبان
3 دیدگاه