اختلال یکپارچگی حسی

 

 

(sensory integration disorder:(SID

(sensory processing disorder:(SPD

تعریف:

اختلال یکپارچگی حسی (SID)یا اختلال پردازش حسی (SPD)جزوی از انواع اختلالات عصبی می باشد ک دلیل ان عدم توانایی مغز برای یکپارچه سازی،پردازش و پاسخ به اطلاعات مشخص دریافت شده از سیستم های حسی بدن ک شامل (۱ـلامسه۲ـبینایی۳ـشنوایی۴ـبویایی۵ـچشایی۶ـوستیبولار ۷ـعمقی)می باشد

زمان شروع  فرایند طبیعی یکپارچگی حسی دوران جنینی (قبل از تولد)است و در سراسر زندگی ادامه دارد و پیش از نوجوانی قسمت عمده رشد حسی است.

در واقع ارتباط پایدار و مداوم بین طرز رفتار و و عملکرد مغز ،ادغام یا یکپارچگی حسی نام دارد .

ما از طریق سیستم حسی بدن به شناخت از محیط پیرامون دست می یابیم و ارتباط لازم را برقرار میکنیم و از طریق تجربه در محیط یادگیری صورت میگیرد.

انواع سیستم های حسی:

۱ـسیستم حسی جنبشی :(وستیبولار)

احساس حرکت و تشخیص دادن جهات بدن در فضا وستیبولار نام دارد.

گیرنده های ان در گوش ما قرار دارد و همچنین مارا از جهات و سرعت اگاه میسازند .

حساسیت زیاد نسبت به وستیبولار موجب :

۱ـترس از سرسره و تاب و سطح شیب دار (حرکات طبیعی معمولی)

۲ـترسیدن ار رفتن به بالا پایین از پله ها و هر بلندی دیگر

۳ـترس از پریدن

۴ـدوس نداشتن ماشین سواری

۵ـاین کودکان غیر فعال ترسو و پرخاشگر هستند

حساسیت کمتر از حد به وستیبولار موجب:

۱ـدست و پا چلفتی بودن و تلوتلو خوردن

۲ـعملکرد ضعیف در زمینه عادی ورزشی

۳ـاحساس مشکل در هماهنگی سر و بدن

۴ـناتوانی در تشخیص چپ و راست

و…….

سیستم حس عمقی :

حس عمقی مسئول جمع اوری اطلاعات از وضعیت بدن است ک این اطلاعات مربوط به وزن ، فشار،کشش،و تغییر میباشد

در واقع معنیش این است ک عضلات چه هنگام و چگونه در حال استراحت یا کشش هستند.

اختلال در سیستم حس عمقی:

۱ـدست و چلفتی بودن

۲ـتمایل به افتادن

۳ـفقدان اگاهی از وضعیت بدن در فضا

۴ـضعف در مهارت های درشت حرکتی

۵ـضعف در مهارت های ریز حرکتی

۶ـوضعیت بدنی نامناسب

۷ـدائم به وسایل و اشیا میخورد

۸ـناهماهنگی حرکات

۹ـسفت گرفتن مداد یا خیلی شل گرفتن ان

و……

۳ـسیستم حس لامسه:

وجود گیرنده هایی در پوست به همراه حس عمقی منجر به دریافت تصویری از بدن می شوند و نقش مهمی در درک ما از محیط پیرامون خود دارند این گیرنده ها همان گیرنده های حس لامسه هستند ، همچنین این سیستم باعث بروز سیستم حفاظتی و حفظ حیات میشود .

در صورت اختلال در سیستم لامسه تجربیات حسی دریافت شده از پوست به طور صحیح پردازش نمیشوند و در نتیجه کودک حساسیت بیش از حد و یا کمتر ازخود نشان خواهد داد.

حساسیت بیش از حد موجب:

۱ـحالت دفاعی نسبت به لمس شدن

۲ـجلوگیری از تمرکز و سازماندهی رفتار و در نتیجه ایجاد پاسخ هیجانی منفی

۳ـفرد حتی به لمس سطحی نیز حساس می باشد

۴ـفرار کردن از به اغوش گرفتن و لمس شدن

۵ـبیزار بودن ار شونه زدن و کوتاهی مو

۶ـاز راه رفتن روی سطوح چمن ،فرش و سطح خیس جلوگیری میکند.

۷ـبی طاقتی در جاهای شلوغ

و……

۴ـسیستم حسی شنیداری:

وظیفه ی سیستم حسی شنیداری پردازش شنیداری است به معنی توانایی مغز برای دریافت نمودن و بعد تشخیص و جهت یابی ،تمییز،فیلتر نمودن و تفسیر صداهای اطراف ما به منظور فهمیدن ان است.

اختلال در سیستم پردازش شنیداری موجب:

۱ـضعف در مهارت های مرتبط با گوش دادن و مشکل در به خاطر سپردن مطالب شفاهی

۲ـترسیدن هنگام شنیدن صداهای غیر منتظره و به صداهای معمولی نیز عادت نمیکند

۳ـحواس پرتی و عدم تمرکز

۴ـمشکل در جهت یابی صدا

۵-مشکل در گفتار

۶ـاضطراب در محیط های شلوغ

۷ـمشکل در خواندن

و…………..

۵ـسیستم حس بینایی:

سیستم حس بینایی یا پردازش بینایی به معنی توانایی تشخیص و تفسیر تحریکات بیناییی است.ک به ان ادراک بینایی هم میگویند.

ادراک بینایی:(۱ـجهت یابی وتشخیص راست و چپ۲ـتشخیص شکل۳ـحافظه بینایی و توالی حافظه بینایی۴ـهماهنگی حرکات چشمی۵ـتشخیص شکل از زمینه۶ـروابط فضایی۷ـاکمال بینایی۸ـتوانایی کپی کردن خطوط)

اختلال در پردازش بینایی موجب:

۱ـفرد دائما به وسیله های اطراف میخورد

۲ـمرز و فاصله ی بین خودش و دیگران را تشخیص نمیدهد

۳ـدر رنگ امیزی بیرون از کادر را رنگ میزند

۴ـمشکل در تماس چشمی

۵ـگم کردن سطح کتاب

۶ـمشکل در درک عمق

۷ـضعف در مهارت های نوشتاری و خواندنی

۸ـدر تشخیص پ ترسیم حروف

۹ـابتلا به اختلال یادگیری

۶ـسیستم حس بویایی:

این سیستم جزو اساسی ترین کارکرد های مغز است ک اختلال در ان باعث میشود فرد نتواند بوهایی را که برای دیگران طبیعی است تحمل کند .حتی در صورت اینکه حساسیت زیاد باشد ممکن است کودک با بوی غذاها دچار حالت تهوع شود.

۷ـسیستم حس چشایی:

گیرنده های حس چشایی بر روی زبان قرار دارد ک ۴ طعم شیرینی ،تلخی،شوری،و ترشی را تشخیص میدهند

اختلال در پردازش چشایی موجب فرار و اجتناب فرد از مزه هایی ک برای دیگران قابل تحمل است می شود ،عادت های بد غذایی شکل میگیرد

و ممکن است کودک حتی از مسواک زدن اجتناب کند.

اختلال یکپارچگی حسی درموارد زیر دیده می شود:

۱ـاوتیسم

۲-اختلال بیش فعالی ـنقص توجه

۳ـاختلال یادگیری

۴ـاختلال رفتار مقابله ای

۵ـسندروم تورت

۶ـاختلال وسواس

۷ـاختلال سلوک

۸ـاضطراب

۹ـاختلال هماهنگی رشدی

۱۰ـافسردگی

تشخیص اختلال یکپارچگی حسی:

برای تشخیص اختلال یکپارچگی حسی به ارزیابی توسط یک کاردرمانگر یا روان شناس بالینی احتیاج است ک انها با استفاده از تست های استاندارد و مشاهده و مصاحبه ک شامل نوع پاسخ کودک حرکات ، وضعیت بدن ، هماهنگی ، تعادل بدن و حرکات چشم است،کودک را ارزیابی کرده و اطلاعات خود را با پرس و جو از والدین و معلمان و اطرافیان کامل میکنند و برنامه درمانی مناسب را در اختیار قرار میدهند.

درمان:

کاردرمانگران نقش مهمی را در این اختلال دارند انها با ارائه رژیم حسی مناسب و شبیه سازی حواس نزدیک و تکنیک های مناسب کمک بسیار موثری به بهبود این اختلال میکنند.

 

تهیه و تنظیم : تیم یاشا

✏سرکار خانم فرزین(متخصص کودک)

درباره ما

کلینیک یاشا